🔺️ طالبان در تازه‌ترین اقدام خود بیش از پنجاه محدودیت جدید بر دانشگاه‌های افغانستان وضع کرده‌اند؛ مجموعه‌ای از مقررات که دامنه آن از نوع پوشش دانشجویان و استادان تا نحوه تدریس و محتوای درسی را در بر می‌گیرد و اساسا، معنای بنیادی نهاد دانشگاه را نیز تغییر می‌دهند.
🔺️ در چنین شرایطی، هرچند برخی جریان‌ها بر از سرگیری تحصیل دختران اصرار میکنند و این تلاش در ظاهر اقدامی مثبت به نظر می‌رسد، اما پرسش اصلی این است که مکتب و دانشگاه در چه شرایطی و با چه کیفیتی قرار است پذیرای آنان باشد؟
🔺️ دانشگاه در مفهوم مدرن خود، نهادی برای تولید دانش آزاد، تقویت مهارت‌های انتقادی و آماده‌سازی نیروهای متخصص برای جامعه است. اما در ساختاری که همه چیز در چارچوب一个 قرائت ایدئولوژیک سخت‌گیرانه تعریف شود، تحصیل عملاً به فرآیندی برای بازتولید همان ایدئولوژی تبدیل خواهد شد.
🔺️ به بیان دیگر، حتی اگر طالبان اجازه تحصیل دختران را صادر کند، این تحصیل نه در خدمت توسعه اجتماعی خواهد بود و نه می‌تواند به ارتقای موقعیت زنان بینجامد. آنچه شکل می‌گیرد، نسلی از دانش‌آموختگان است که آموزش دیده‌اند تنها در محدوده‌ای از پیش تعیین شده فکر و عمل کنند. چنین خروجی‌ای، نه نیروی کار خلاق می‌سازد و نه سرمایه انسانی لازم برای بازسازی کشور.
🔺️ از این منظر، تمرکز صرف بر مطالبه «بازگشت به تحصیل» بدون توجه به محتوای آموزش و فضای حاکم بر آن، می‌تواند به نوعی ساده‌سازی مسئله منجر شود. آنچه امروز بیش از همه اهمیت دارد، یافتن مسیرهای جایگزین برای حفظ و انتقال دانش است؛ مسیرهایی که شاید خارج از چارچوب رسمی نظام آموزشی طالبان شکل بگیرد، اما امکان زنده نگه داشتن اندیشه و مهارت‌های واقعی را برای نسل جوان فراهم کند.
@mardom_af
